ANBI-STATUS
Beloningsbeleid
Aan de bestuurders kan geen beloning worden toegekend. Kosten worden aan de bestuurders op vertoon van de bewijsstukken vergoed.
Beleidsplan
In 2022 is het 450 jaar geleden dat Den Briel (thans Brielle) op 1 april 1572 door de Watergeuzen op Spanje werd ingenomen en daarmee de eerste vrije stad in de Noordelijke Nederlanden. Dit is één van de bekendste gebeurtenissen van de Tachtigjarige Oorlog: ‘Op 1 april verloor Alva zijn Bri(e)l’. Het bleek de start te zijn van de vorming van de Nederlandse staat.
Wat er in 1572 en de jaren daarna gebeurde, is een opmerkelijk verhaal over de wijze waarop de inwoners van de Nederlanden strijd hebben geleverd tegen Spanje en ook met elkaar. Het was een strijd die uiteindelijk alleen door samenwerking met respect voor elkaars verschillen levensvatbare bleek te zijn. Hoewel Nederlanders het niet altijd met elkaar eens werden, leerden ze wel dat ze door samen te werken onverwachte successen kunnen behalen.
Er is veel veranderd sinds 1572, toch zijn er ook veel overeenkomsten. Ook nu zijn er verschillen van mening over de oplossingen van hedendaagse vraagstukken, zoals klimaatverandering, uitputting van de aarde, grote groepen migratie, technologische ontwikkelingen. Ook de zestiende-eeuwers hadden te maken met grote vraagstukken zoals de strijd in de kerk, de komst van nieuwe media (boekdrukkunst), vluchtelingenstromen die het gevolg waren van al dan niet religieus geweld en zelfs klimaatverandering (kleine ijstijd).
Wij grijpen dit bijzondere jaar aan om in de historische context ook aandacht te vragen voor universele thema’s, die ook nu nog actueel zijn. Het programma 2022 heeft als thema: verbinden in vrijheid voor iedereen! We willen een bijdrage leveren aan het vergroten van de leefbaarheid van de samenleving. Door samen te werken met respect voor elkaars verschillen, leer je te reflecteren. In deze tijd van Corona is dit nog actueler geworden.
Ons doel is samen met bedrijven, particulieren, verenigen, fondsen, stichtingen en overheden, bijzondere activiteiten in 2022 en de jaren daarna te realiseren die aansluiten bij het thema ‘verbinden in vrijheid voor iedereen’, niet alleen voor Brielle en de Briellenaren, maar ook daarbuiten.
1. Voorwoord 1572 en 2022: Er verandert (n)iets
Op 1 april 1572 ontstaat het eerste vrije stukje Nederland: de Watergeuzen nemen Den Briel in. Een historische gebeurtenis van nationale betekenis. Vanuit dat bruggenhoofd gaat het verder. Op 19 juli van dat jaar is al de Eerste Vrije Statenvergadering in Dordrecht. Maar pais en vree is het niet. Naast de strijd tegen Spanje, waren er onderlinge verschillen en streed men ook tegen elkaar. Het is achteraf gezien een wonder dat in dat jaar Nederland als vrij land is ontstaan. Samenwerken met respect voor elkaars verschillen moest met vallen en opstaan geleerd worden.
Tegelijk is er die andere kant, die zwarte bladzijde, ook in Brielle. Een dieptepunt wordt bereikt als op 9 juli door dezelfde Watergeuzen negentien geestelijken worden opgehangen: de Martelaren van Gorcum. Vrijheid is er blijkbaar niet voor iedereen…
Daarover moeten we het ook hebben. Omdat het nog steeds actueel is: vandaag de dag, geldt net als toen dat de vrijheid van de één niet altijd de vrijheid van de ander is. De geschiedenis heeft ons geleerd dat we onverwachte grote resultaten kunnen behalen als we de kunst van het samenwerken, koppelen aan het respecteren van de ander, ook als die verschilt of verschillend denkt.
In 2022 is die geboorte van Nederland 450 jaar geleden. Dat moet in het land, en zeker in Brielle, gevierd worden. Want het is een prachtig kind geworden. Dat willen wij in 2022 -en daarna- zeker in en vanuit Brielle doen: blijheid om vrijheid en verbinden in respectvolle samenwerking. Daarbij denken we vooral aan toekomstige generaties.
De gemeente Brielle, de stichting Eersteling der Vrijheid en de stichting Brielle 2022 hebben de handen in elkaar geslagen. Met het bijzondere programma voor 2022 willen wij net zoals in 1572 bijdragen aan: het verbeteren van de leefbaarheid van de samenleving in Nederland, te beginnen in Brielle. Met als passend thema: verbinden in vrijheid voor iedereen!
Dat vieren we en daaraan werken we samen! Doe mee!
Betty van Viegen, voorzitter stichting Eersteling der Vrijheid.
2. Doel, domeinen, doelgroepen en duurzaam
450 jaar na dato wil Brielle met deze campagne bijdragen aan het verbeteren van de leefbaarheid en verbondenheid tussen mensen in onze samenleving.
Door samen te werken met respect voor elkaars verschillen, leer je:
- te reflecteren;
- de eigen inbreng en die van anderen te beoordelen;
- geven en nemen;
- de dialoog aan te gaan;
- om te gaan met teleurstellingen.
Het ervaren van de meeropbrengst uit samenwerking is essentieel voor het verbeteren van de leefbaarheid van onze samenleving. Zowel lokaal, regionaal, landelijk als internationaal.
Wij grijpen dit bijzondere jaar aan om inwoners en bezoekers, jong en oud, met elkaar te laten samenwerken bij actuele en universele thema’s zoals vrijheid, geloof, tolerantie en andere actuele onderwerpen. En dat het liefst zo concreet mogelijk is en dicht bij de eigen leefwereld! Om zoveel mogelijk mensen te bereiken geven we aandacht aan vijf domeinen: maatschappij, educatie, erfgoed, kunst & cultuur en sport & spel.
- Maatschappij: Het betreft hier activiteiten voor het vergroten van de sociale cohesie en het versterken van de leefbaarheid in onze samenleving. Het leert ons met meer empathie voor anderen samen te werken én samen te leven. Dat willen we niet voor ons houden, maar ook gaan uitdragen, te beginnen in de regio.
- Kunst en cultuur: Met de culturele activiteiten stimuleren wij dat mensen hun talenten ontdekken, genieten van die van de ander, de meeropbrengst van samenwerken ervaren, kennis nemen van andere culturen en culturele uitingen.
- Erfgoed: Bij deze activiteiten herdenken en vieren wij de historische gebeurtenissen en cultuuruitingen op een hedendaagse wijze aan de hand van het thema ‘verbinden in vrijheid’.
- Educatie: De educatieve activiteiten leggen de relatie tussen de historische context en universele onderwerpen zoals (keuzevrijheid, geloof, tolerantie, migratie, geschiedenis en samenwerken die toen en ook nu nog actueel zijn. Dit maakt Brielle 2022 betekenisvol en inclusief. Geschiedenis is onlosmakelijk verbonden met ons gezamenlijk verleden. Kennis over de geschiedenis en de relevantie in het hier en nu heb je nooit genoeg, want kennis zorgt voor betrokkenheid. Educatie voor groot, klein, jong en oud is daarom voor ons allemaal van belang.
- Sport en spel: Deze activiteiten zijn erop gericht om (groepen) mensen met elkaar te laten kennismaken en samenwerken, om nieuwe contacten te leggen en om het wij(k)-gevoel te versterken.
De primaire doelgroep is de inwoners uit Brielle, Vierpolders en Zwartewaal met de aangrenzende gemeenten: Westvoorne, Hellevoetsluis en Nissewaard, zo’n 160.000 inwoners.
Subgroepen
- De jeugd heeft de toekomst en is dan ook een focusdoelgroep. Niet alleen door activiteiten nú te organiseren, maar ook activiteiten te ontwikkelen voor toekomstige jeugd. Onze voorkeur is dan ook in te steken op duurzame activiteiten.
- Samen met Marketingorganisatie OP Voorne-Putten zetten we in op het bereiken van dagjesmensen en verblijfstoeristen uit de regio, kustbezoekers uit Nederland, België en Duitsland en de vele duizenden Watersporters aan het Brielse Meer.
We bieden een inclusief aanbod aan voor iedereen, dus voor elk wat wils. Zo zorgen wij ervoor dat iedereen kan meedoen aan de activiteiten.
Activiteiten die de samenleving versterken, die aandacht geven aan inclusiviteit, die duurzaam zijn, vinden wij belangrijk. Bovendien vraagt de onzekerheid die de bestrijding van Covid-19 met zich meebrengt extra in te zetten op de ontwikkeling van duurzame activiteiten. Brielle gaat vermoedelijk in 2023 fuseren met Westvoorne en Hellevoetsluis. Wij zien zo’n duurzaam aanbod ook na 2022 tegelijk als onderdeel van de “bruidsschat” die Brielle in 2023 hoopt in te brengen in de nieuw te vormen gemeente, die zo’n 70.000 inwoners zal tellen. Als Stichting Eersteling der Vrijheid dragen en financieel ondersteunen wij het gedachtengoed ook na 2022 graag verder uit.
Samenwerking met andere 2022/1572-gemeenten
Brielle heeft het initiatief genomen om “2022” op de landelijke kaart te zetten: het gaat uiteindelijk toch om de vorming van Nederland zoals wij dat nu kennen. Inmiddels hebben zich daar al enkele tientallen gemeenten bij aangesloten. “2022” leeft ook in andere gemeenten. Wij informeren u graag over de actuele stand van zaken.
3. Jaarprogramma 1 april 2022 – 10 december 2022
Het jaarprogramma 2022 bestaat uit zowel de historische gebeurtenissen, lokale sleutelmomenten en activiteiten en evenementen die invulling geven aan het thema: verbinden in vrijheid voor iedereen! Het maakt dit jubileum(jaar) betekenisvol en inclusief in een tijd van radicalisering, geloofsvervolgingen, vluchtelingen en dogmatische stellingnames. Een actueel overzicht van de programmering en andere informatie is te zijner tijd te vinden op www.brielle 2022.nl.
Looptijd Brielle2022
- Het programma begint waar het in 1572 ook begon: op 1 april 2022.
- Het eindigt op 10 december 2022, de Dag van de Rechten van de mens, met een manifestatie. Zo geven we inhoud aan waar het in breder perspectief om gaat.
Historische gebeurtenissen en lokale sleutelmomenten
Gedurende het jaar herdenken en vieren wij de historische gebeurtenissen en lokale sleutelmomenten en haken aan bij de volgende landelijk en internationale momenten.
- 1 april: De Watergeuzen nemen Brielle in.
- 5 april: Heroveringspoging door Spanjaarden mislukt.
- 4 mei: Dodenherdenking
- 5 mei: Bevrijdingsdag
- 9 juli: de 19 Martelaren van Gorcum in Brielle vermoord.
- 27 oktober: Deportatie Joodse medeburgers in 1942
- 1 december: Brielle bevrijd van de Fransen in 1813
- 4 december: Herdenking gevallenen Meeldijk
- 10 december: Dag van de Rechten van de Mens
Een breed aanbod voor een brede doelgroep
Daarnaast zijn er zowel lokale, als regionale activiteiten, die verbonden zijn aan de eerder genoemde vijf domeinen, zoals ‘Brielle eet buiten’, ‘Brielle international’, ‘B(riell)e yourself’, ‘Music@maarland’, ‘de 1-aprilviering’, ‘de Nederlandse Vestingstedendagen’, Speciale uitgave van een stripboek, een informatie- en game-app, ‘Welke wijk wint met de sport die verbindt?’, etc.
De lokaal georiënteerde stichting Brielle 2022 stimuleert en enthousiasmeert de Brielse samenleving om tot zelfs in 2022 te komen met nieuwe initiatieven.
Monumenten, erfgoedroutes
Voor 2022 wordt er vol ingezet op het behoud en ontsluiten van het cultureel historisch erfgoed in Brielle en omgeving zoals blijkt uit de volgende initiatieven:
- Het restaureren en toegankelijk maken van het 1-april monument;
- Het ontwikkelen van de Martelarenroute en de Geuzenroute. Het stadhuis wordt verbonden met de twee belangrijkste plekken uit 1572: de plek waar de watergeuzen Brielle binnen kwamen, waar nu het 1 april monument staat en de Bedevaartskerk, waar de Martelaren van Gorcum zijn vermoord en begraven;
- Het ontwikkelen van een grote maquette van de Brielse vesting. De maquette zal worden geplaatst in de Sint Catharijnekerk. Op deze locatie is Willem van Oranje in het huwelijk getreden met Charlotte de Bourbon;
- Het mogelijk plaatsen van een beeld van Willem van Oranje, waar thans besprekingen over worden gevoerd.
Andere activiteiten
Brielle is op 13 mei 2022 gastheer van het jaarcongres van de Vereniging van Zuid-Hollandse Gemeenten, waar honderden bestuurders aanwezig zullen zijn. Dit wordt georganiseerd door de gemeenten Brielle, Hellevoetsluis, Nissewaard en Westvoorne. Wellicht houden ook andere organisaties ter gelegenheid van 2022 een bijeenkomst in Brielle. Verder neemt Brielle deel aan activiteiten in het kader van het landelijk aanbod.
4. Organisatie en financiën
Het jubileumjaar 2022 wordt voorbereid door de gemeente Brielle en de stichting Eersteling der Vrijheid.
Stichting Eersteling der Vrijheid
Het doel van de stichting is het aandacht geven en laten geven aan de specifiek Brielse gebeurtenissen en waarden en daarvoor de nodige fondsen te verwerven. De stichting is voor onbeperkte tijd opgericht om ook in de verdere toekomst een belangrijke stimulerende en faciliterende rol voor Brielle te kunnen spelen. De fondsenwerving voor het jubileumjaar is een taak van deze stichting. De stichting Eersteling der Vrijheid heeft de ANBI-status en beheert het Fonds Eersteling der Vrijheid. De stichting werft inkomsten voor het realiseren van deze doelen, bouwt een reserve op ten behoeve van de continuïteit en werkt zoveel mogelijk samen met partners. Ook zorgt de stichting voor een verantwoorde besteding van de ontvangen middelen en legt daarover publiekelijk en transparant verantwoording af.
Gemeente Brielle
De gemeenteraad heeft in januari 2018 besloten tot de herdenking en viering van 2022. Daarvoor zijn hoofdlijnen vastgesteld en is er een budget opgenomen. Van dat budget worden de beheerskosten van de stichting Eersteling der Vrijheid, de kosten van het ontwerpen van het logo en die van de begeleiding van het bidbook. Daarnaast zorgt de gemeente voor de taken zoals schoon, veilig en heel, de aankleding van de stad, de openbare orde en veiligheid, de representatie e.d.
Overlegstructuur
Gemeente en de stichting hebben geregeld overleg o.l.v. de burgemeester.
begroting & dekking
De voorbereidingen met betrekking tot het werven van aanvullende bijdragen van € 700.000 voor de realisatie van de activiteiten en evenementen bij het bedrijfsleven, fondsen en stichtingen en particulieren zijn gestart.
Wie doet wat?
De werving van aanvullende middelen voor de grotere projecten en/of met een groter bereik dan Brielle pakt Stichting Eersteling der Vrijheid op. De stichting hecht veel waarde aan het duurzaam voortzetten van projecten die ook na 2022 gerealiseerd kunnen blijven worden.
De gemeente Brielle draagt een substantieel deel bij aan de realisatie van lokale projecten in de vorm van cofinanciering.
5. Info over Brielle
Brielle
- Kreeg in 1330 stadsrechten
- Is één van de best bewaarde vestingwerken van Nederland waar de rijke historie nog duidelijk zichtbaar is
- Behoort tot de belangrijkste water- en landfortificaties van Nederland
- Is gezegend met zo’n 400 rijkmonumenten (wellicht de grootste monumentdichtheid per hoofd van de bevolking in Nederland)
- Is een bekende bedevaartsplaats met de historisch Bedevaartskerk, de H.H. Martelaren van Gorcum
- Is de eerste stad in de Noordelijke Nederlanden die op 1 april 1572 blijvend werd ingenomen op de Spanjaarden (die onder leiding stonden van de hertog van Alva)
- “Op 1 april verloor Alva zijn B(ri)el”
- De inname van Den Briel is één van de bekendste gebeurtenissen van de Tachtigjarige Oorlog en in het ontstaan van Nederland
- Op 5 april voorkomt stadstimmerman Rochus Meeuwiszoon dat de stad weer in handen van de Spanjaarden valt: hij hakt die dag de Nieuwlandse sluis open, waardoor de landerijen rond de stad onder water komen te staan (inundatie).
- Heeft als wapenspreuk Libertatis Primitiae (Eersteling der vrijheid)
- Heette vroeger Den Briel, zoals in het lied: “Jan Klaassen was trompetter in het leger van de prins, hij marcheerde van Den Helder naar Den Briel”
- Willem van Oranje trouwde op 12 juli 1575 in de Sint Catharijnekerk met Charlotte de Bourbon. Zijn derde vrouw….
- Brielle is de geboorteplaats van admiraals en zeehelden als Maarten Harpertsz Tromp, Witte Cornelisz de With en Philips van Almonde.
- En ook van de schrijvers Johan Been en Toon Tellegen.